موثرترین روش درمان کودکان مبتلا به سرطان خون با ریسک بالا
تاریخ انتشار : 09:23:46 1400/01/22
متخصص رادیوتراپی بیمارستان محک گفت: پرتودرمانی کل بدن(TBI) مؤثرترین روش درمان کودکان مبتلا به سرطان خون با ریسک بالا است.
به گزارش خبرگزاری مهر، در سال گذشته روش جدیدی برای درمان سرطان، در بیمارستان فوق تخصصی سرطان کودکان محک راه‌اندازی شد. این روش، رادیوتراپی توتال بادی یا رادیوتراپی کل بدن از فرق سر تا نوک پا (TBI=Total Body Irradiation) نام دارد که بدن را از سلول‌های مخرب پاک می‌کند و واکنش‌های ایمنی را به منظور عدم دفع پیوند سلول‌های بنیادی کاهش می‌دهد. همچنین رادیوتراپی رادیوتراپی توتال بادی میزان بهبودی در کودکان مبتلا به لوسمی (سرطان خون) با ریسک بالا را افزایش می‌دهد. در حال حاضر محک توانسته این تکنیک پیشرفته را برای نخستین بار در ایران و به منظور یکسان‌سازی درمان، مطابق با سایر کشورها به جامعه پزشکی ایران معرفی و از آن برای درمان کودکان مبتلا به سرطان استفاده کند. به همین دلیل برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با میترا قالیبافیان متخصص رادیوتراپی و مسئول فنی بخش رادیوتراپی بیمارستان فوق تخصصی سرطان کودکان محک به گفتگو نشستیم.
وی با توضیح درباره این روش نوین درمان سرطان در محک گفت: پرتودرمانی کل بدن (TBI)، به عنوان بخشی از مرحله آماده‌سازی برای پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز (یا مغز استخوان) شناخته می‌شود. در این روش سیستم ایمنی فرد نیازمند به پیوند برای پذیرش سلول‌های بنیادی جدید، تضعیف، سرکوب و از بین برده می‌شود. همچنین، این روش در دوزهای بالا می‌تواند سلول‌های سرطانی باقیمانده در بیمار را ریشه‌کن کرده و باعث افزایش احتمال موفقیت در پیوند شود.
قالیبافیان با بیان آنکه پرتودرمانی کل بدن (TBI)، مکمل شیمی‌درمانی برای انجام پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز یا مغز استخوان است، افزود: «در کودکان مبتلا به لوسمی و نیازمند به پیوند که با TBI درمان می‌شوند، شیمی درمانی هم صورت می‌گیرد. در این زمان سیستم ایمنی بدن کودک به منظور کاهش خطر عدم موفقیت در پیوند پس از شیمی درمانی و TBI بسیار ضعیف شده و در بخش پیوند بستری می‌شود. بنابراین لازم است نکات بهداشتی چون استفاده از ماسک، گان، روکفشی توسط کودک و همراهانش رعایت شود. با این کودک و همراه وی باید مطابق با پروتکل‌های سختگیرانه بخش‌های پیوند سلول‌های بنیادی رفتار شود.»
وی با بررسی عوارض این روش و مزیت آن نسبت به روش‌های درمانی دیگر، ادامه داد: این روش درمانی عوارضی مانند آب مروارید، بروز تومورهای ثانویه و نازایی به دنبال دارد. این عوارض فقط برای این نوع از درمان نیست بلکه جزئی از عوارض جانبی محتمل در درمان سرطان است که TBI می‌تواند آنها را تشدید کند. از سوی دیگر در این روش، با قرار دادن بلاک‌های سربی در مسیر اشعه، ریه‌ها تا حدی محافظت می‌شوند تا خطر آسیب ناشی از تابش به آنها کاهش یابد. همچنین می‌توان میزان اشعه وارد شده به بدن و میزان اشعه خارج شده از بدن را اندازه‌گیری کرد تا میزان جذب اشعه مشخص شود. در این روش اشعه بدون هیچ مشکلی از بدن عبور می‌کند. علاوه بر این طبق آمار جهانی، شیمی درمانی همراه با TBI برای پیوند کودکان مبتلا به لوسمی با ریسک بالا، از شیمی درمانی تنها مؤثرتر بوده است. این اقدام با کلیه دستگاه‌های شتاب‌دهنده امکان‌پذیر است.
پرتودرمانی کل بدن به یک هفته زمان نیاز دارد
متخصص رادیوتراپی و مسئول فنی بخش رادیوتراپی بیمارستان محک با بیان مدت زمان درمانی این روش گفت: در بخش پرتودرمانی بیمارستان محک این روش به طور میانگین یک هفته زمان نیاز دارد و هر جلسه حدود ۴ ساعت وقت می‌گیرد. گاهی می‌توان متناسب با شرایط جسمی و امکانات موجود دو نوبت رادیوتراپی رادیوتراپی توتال بادی در روز انجام داد. پروسه رادیوتراپی رادیوتراپی توتال بادی یک عملیات گروهی است که برای انجام آن از ابتدای شروع کار به حضور همزمان پزشک متخصص رادیوتراپی، یک نفر فیزیسیست پرتودرمانی (متخصص فیزیک رادیوتراپی)، دو نفر کارشناس رادیوتراپی و یک نفر کارشناس تصویربرداری (برای عکسبرداری همزمان با دستگاه پرتابل در حین درمان) نیاز است. لازم به ذکر است قبل از انجام TBI، آماده‌سازی پیش از حضور بیمار، که با توجه به ابعاد بدن کودک، شامل اندازه‌گیری‌ها و محاسبات مقدماتی، ساخت محافظ ریوی و محاسبه مقدار اشعه می‌شود، مورد نیاز است. در مرحله مقدماتی، برای کودک پرونده درست شده، سی‌تی‌اسکن گرفته می‌شود و سپس محاسبات بالا توسط بخش فیزیک پرتودرمانی انجام می‌شود.
قالیبافیان در پایان با اشاره به حفظ سلامت روان کودک و خانواده در تمامی مراحل درمان سرطان، گفت: از آنجایی که این اقدام درمانی برای خانواده‌ها و کودکان مبتلا به سرطان ناآشنا و سخت است و همچنین خطرات خاص خود را به دنبال دارد، بهتر آن است روانشناسان و مددکاران اجتماعی در کنار کادر درمان، کودک و خانواده‌اش را همراهی کنند. رادیوتراپی رادیوتراپی توتال بادی روشی است که از سال‌ها پیش برای پیوند کودکان لوسمی با ریسک بالا در جهان انجام شده و در پایان می‌توان گفت این اقدام در ایران می‌تواند باعث افزایش آمار بهبودی کودکان مبتلا به لوسمی با ریسک بالا شود.
محک از ابتدای فعالیت خود همواره این دغدغه را داشته است که کودکان مبتلا به سرطان ایرانی از شایسته‌ترین و بروزترین خدمات درمانی و حمایتی مطابق با استانداردهای جهانی بهره‌مند باشد. این دغدغه جز با همراهی با مردمان نیکوکار این سرزمین که در نزدیک به ۳۰ سال فعالیت محک حامی بیش از ۳۵ هزار کودک مبتلا به سرطان بوده‌اند محقق نمی‌شد.
